Kręgosłup umożliwia nam poruszanie; dzięki jego pracy, utrzymujemy prostą pozycję i możemy wykonywać dowolny ruch. Schorzenia z nim związane na szczęście można rozpoznać odpowiednio wcześniej.
Z funkcjonalnego punktu widzenia, zdrowy kręgosłup pełni w organizmie człowieka dwie funkcje: ruchową oraz podporową. Ważnymi strukturami anatomicznymi, które umożliwiają prawidłowe funkcjonowanie kręgosłupa są tzw. krążki międzykręgowe (potocznie zwane dyskami). Zbudowane są z jądra miażdżystego oraz pierścienia włóknistego i występują między trzonami kręgów. Główne funkcje krążków międzykręgowych to amortyzacja
oraz umożliwienie odpowiedniej ruchomości kręgosłupa. Dzięki obecności tych struktur możliwe są ruchy zgięcia, wyprostu, ruchy boczne czy też rotacje, gdyż zapobiegają one tarciu między kręgami.
Skuteczność leczenia dyskopatii uzależniona jest od precyzyjnej diagnozy, stopnia zmian, nasilenia dolegliwości i okresu choroby.
W miarę upływu czasu oraz nadmiernego obciążania krążków międzykręgowych może dochodzić do zmniejszenia ich elastyczności. To prowadzi do powstania zmian degeneracyjnych, których efektem jest tzw. dyskopatia – jeden z najczęstszych i jednocześnie jeden z najbardziej dokuczliwych zespołów bólowych kręgosłupa.
Tym samym mianem określa się zmiany chorobowe w krążkach międzykręgowych
o różnorodnym przebiegu, których bezpośrednim skutkiem może być uwypuklenie jądra miażdżystego do kanału kręgowego. Innym następstwem tych zmian może być również ucisk na inne struktury, np. na korzenie nerwowe. Brak leczenia w tym stadium choroby doprowadza nawet do uszkodzeń rdzenia kręgowego.
Większość przypadków dyskopatii kwalifikuje się do leczenia nieoperacyjnego.
Wśród przyczyn występowania dyskopatii wymienia się: znaczne obciążenie kręgosłupa
(np. spowodowane pracą fizyczną), otyłość, niewystarczającą aktywność fizyczną, stopniową dehydratację (odwodnienie) krążków międzykręgowych, nadmierną ekspozycję na wstrząsy oraz wibracje, czy też powtarzające się mikrourazy o charakterze przeciążeniowym.
Objawy uzależnione są od etapów przebiegu schorzenia oraz lokalizacji zmian chorobowych. Dyskopatia może występować na całej długości kręgosłupa, natomiast według danych epidemiologicznych zdecydowanie najczęściej występuje w odcinku lędźwiowym. W początkowym okresie rozwoju choroby objawy mogą być przez pacjentów niezauważane lub ignorowane.
Obiektywnie niezabezpieczenie dla kręgosłupa pozycje to takie, które wymagają zgięcia i prostowania tułowia wraz z jego rotacjami. Ograniczenie dolegliwości i stanów zapalnych polega na redukcji aktywności ruchowej wymagającej takich właśnie pozycji.
Objawy, na które powinieneś zwrócić uwagę:
– bóle miejscowe w kręgosłupie
– bóle korzeniowe – bóle promieniujące do kończyn dolnych (w przypadku zmian w odcinku lędźwiowym) oraz bóle promieniujące do kończyn górnych (zmiany w obrębie odcinka szyjnego)
– zaburzenia czucia – parestezje, drętwienie, mrowienie
– zaburzenia o charakterze ruchowym w postaci osłabienia czynności mięśni, niedowładów
W rzadkich przypadkach dyskopatie mogą powodować zaburzenia funkcji ze strony układów moczowego oraz pokarmowego (dolegliwości w obrębie pęcherza oraz jelit).
Jak leczyć dyskopatię
Leczenie dyskopatii uzależnione jest od stopnia zmian degeneracyjnych, nasilenia dolegliwości oraz od okresu choroby. W przypadkach rozległych zmian oraz bólu uniemożliwiających codzienne funkcjonowanie stosuje się interwencje chirurgiczne. W pozostałych przypadkach leczenie pacjenta oparte jest o metody zachowawcze – farmakoterapię oraz rehabilitację. Dostosowuje się je do aktualnego stanu funkcjonalnego pacjenta oraz stopnia nasilenia dolegliwości. W uproszczeniu wyróżnia się dwa okresy: ostry oraz przewlekły.
Pierwszy związany jest z zaostrzeniem objawów oraz z pojawieniem się stanu zapalnego. W tym okresie zaleca się odpoczynek (unieruchomienie nie powinno trwać dłużej niż 2 dni) oraz stosowanie środków uśmierzających ból oraz zapobiegających rozwojowi choroby. W zależności od źródła dolegliwości stosuje się również okłady. Jeśli problemy mają związek z układem nerwowym, skuteczne są ciepłe (tak jak kąpiel lub prysznic), ponieważ struktury nerwowe lepiej reagują na wyższą temperaturę. Z kolei w przypadku, gdy źródłem choroby są np. mięśnie, zbawienne okazuje się zimno, tj. chłodny okład i taka sama kąpiel lub prysznic. W stanach zaostrzenia objawów nie zaleca się również intensywnych ćwiczeń.
W okresie przewlekłym wprowadza się aktywność fizyczną oraz odpowiedni program rehabilitacji. Najczęściej możemy spotkać się z tzw. metodą McKenzie, polegającą na zlokalizowaniu źródła bólu za pomocą stosownego protokołu diagnostycznego oraz na wprowadzeniu odpowiedniej terapii.
Ze względu na różnorodność zmian oraz potrzeb pacjentów z dyskopatią nie sposób jest określić jednego, konkretnego programu treningów usprawniających. Należy również pamiętać, że działania w zakresie ćwiczeń i kompleksowej rehabilitacji powinny zostać poprzedzone stosowną diagnostyką, gdyż niewłaściwie dobrany zestaw może być przyczyną pogorszenia stanu funkcjonalnego. Stosowny program rehabilitacji powinien być zalecony przez wykwalifikowanego specjalistę, ćwiczenia nie powinny być wykonywane na własną rękę.
