Urazy stawu skokowego są podobnie jak kontuzje kolana jednymi z najczęstszych kontuzji występujących w squashu. Do urazu może dojść podczas rozgrzewki. jak i samej gry. Warto zatem dowiedzieć się, jak ograniczyć ich ryzyko i jaką terapię stosować w razie potrzeby.
Squash jest sportem bardzo dynamicznym. Rozgrywka składa się z gwałtownych zmian kierunku biegu, na nagłych zatrzymań oraz krótkich sprintów. Elementy te sprawiają, że jest to jeden z najszybszych sportów rakietowych. Niewłaściwe przygotowanie motoryczne może przyczynić się do urazów podczas gry.
Staw skokowy (staw skokowo-goleniowy) jest złożonym stawem o skomplikowanej budowie, co niestety sprzyja jego podatności na urazy sportowe. Staw ten łączy ze sobą kości podudzia i stopy, a poprzez swoją skomplikowaną budowę umożliwia wykonywanie złożonych ruchów w obrębie stóp.
Wśród uszkodzeń stawu skokowego, które najczęściej występują u sportowców, wyróżnia się złamania, skręcenia oraz zwichnięcia.
Złamania
Mianem złamań określa się przerwanie ciągłości kości w wyniku zadziałania sił przekraczających ich wytrzymałość mechaniczną. W obrębie stawu skokowego najczęściej dochodzi do złamań w obrębie kostek goleni. W zależności od rodzaju złamania stosuje się leczenie operacyjne lub opatrunek unieruchamiający.
Czasami objawy ustępują nawet
po zwykłej rozgrzewce, ale po wysiłku ból zaczyna wracać.
Skręcenia
Skręcenia stawu skokowego są najczęstszymi uszkodzeniami w obrębie tego stawu. Ten rodzaj urazu polega na przekroczeniu fizjologicznego zakresu ruchu w stawie z jednoczesnym uszkodzeniem tkanek miękkich (więzadeł, torebki stawowej). W zależności od ciężkości urazu wyróżnia się trzy stopnie uszkodzenia:
I stopień – naciągnięcie więzadeł bez ich przerwania, występuje niewielki obrzęk
II stopień – naderwanie więzadeł, obrzęk, niewielka niestabilność
III stopień – całkowite zerwanie więzadeł, obrzęk, duża niestabilność
Ponadto urazom skrętnym stawu skokowego towarzyszą również dolegliwości bólowe oraz ograniczenie ruchomości stawu, natomiast nasilenie tych dolegliwości uzależnione jest od stopnia uszkodzenia.
Zwichnięcia
Zwichnięcie jest poważnym urazem, który może obejmować rozległe zmiany w stawie skokowym. Ten rodzaj uszkodzenia polega na przemieszczeniu się względem siebie powierzchni stawowych współtworzących staw. Ponadto uszkodzeniu ulega również torebka stawowa oraz może dojść do złamań kości. Zwichnięcia wymagają jak najszybszego nastawienia oraz unieruchomienia, ponieważ w przeciwnym razie może dojść do utrwalonej dysfunkcji stawu skokowego.
Leczenie urazów stawu skokowego
Rodzaj zastosowanego leczenia uzależniony jest od rozległości uszkodzeń oraz struktur, których dotyczą zmiany, oraz aktywności pacjenta. Każdorazowo w przypadku urazu sportowego należy skonsultować się z lekarzem specjalistą, ponieważ nieprawidłowo leczone urazy mogą się odnawiać i prowadzić do powikłań.
Diagnostyka stawu skokowego obejmuje zarówno badania kliniczne (np. testy funkcjonalne), jak również badania dodatkowe (USG, RTG, rezonans magnetyczny). W przypadku najcięższych urazów, które dotyczą np. zerwanych więzadeł czy też skomplikowanych złamań, stosuje się leczenie operacyjne. W urazach, które obejmują niewielkie uszkodzenia (np. skręcenia I stopnia, stłuczenia), zazwyczaj wystarczające jest zastosowanie leczenia zachowawczego (unieruchomienie, farmakoterapia, jak najszybsze wdrożenie postępowania fizjoterapeutycznego).
W okresie wczesnym, bezpośrednio po urazie, stosuje się głównie metodę PRICE (ochrona, odpoczynek, schładzanie, ucisk, elewacja) oraz farmakoterapię. Celem unieruchomienia uszkodzonego stawu, w zależności od rodzaju urazu, stosuje się np. opatrunki gipsowe lub stabilizatory.
Prawidłowa rehabilitacja odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia stawu skokowego i zmniejsza ryzyko wystąpienia kolejnych urazów.
Zgodnie z zasadami współczesnej koncepcji rehabilitacji, postępowanie fizjoterapeutyczne powinno być wdrażane jak najszybciej, zarówno w przypadku pacjentów leczonych zachowawczo, jak również leczonych operacyjnie, powinno być kompleksowe oraz uwzględniać indywidualne potrzeby każdej osoby usprawnianej. Każdorazowo usprawnianie pacjenta powinno być skonsultowane ze specjalistą oraz poprzedzone odpowiednią diagnostyką. Należy również pamiętać, że nieprawidłowe ćwiczenia (nieprawidłowo dobrane lub nieprawidłowo wykonywane) mogą znacznie wydłużyć, a nawet stanowić zagrożenie dla procesu rekonwalescencji po urazie.
